Stolpersteine
Hopen konden ze niet, alleen huilen van verdriet.
We herdenken ze nu met struikelstenen.
Je struikelt met je hart en niet met je benen.
Stolpersteine (struikelstenen) herinneren in heel Europa zichtbaar aan het wegvoeren en uitroeien van Joden, zigeuners, homseksuelen, Jehovagetuigen, euthenasieslachtoffers en politieke tegenstanders door de Nazi’s in de periode 1938-1945. Een uitroeiing, begonnen in Duitsland, doorgezet in alle veroverde landen. Dus ook in Nederland. Van huis via kamp Westerbork naar de vernietiging. Een vernietiging zonder sporen achter te laten, dat was de bedoeling.
“Eindelijk weer een plek waar ik heen kan om mijn voorouders te herdenken.”
Woorden gesproken door een familielid waarvan de grootouders weggevoerd zijn vanuit Holten in 1942 en korte tijd later vermoord in Auschwitz. Er is geen grafsteen voor haar grootouders waar ze bloemen kan leggen, naar toe kan gaan. Een groot deel van haar familie is totaal verdwenen. Maar door deze bijzondere Stolpersteine, gelegd op de plaats waar haar grootouders gewoond hebben, is er nu wél een plek ontstaan om naar toe te gaan, bloemen te leggen en in gedachten stil te staan.
De kunstenaar Günther Demnig (geboren in Berlijn in 1947) is in 1990 een eerste actie begonnen om de Sinti en Roma te herdenken in Keulen. In 1991 begint hij met het ontwerpen van kleine koperen gedenktegeltjes, ‘Stolpersteine’, die voor de huizen van weggevoerde en vermoorde burgers geplaatst moeten worden. Overal in Europa id de bedoeling.
In 1997 worden de eerste Stolpersteine gelegd in Berlijn. In vele landen in Europa zijn de namen van de vermoorde mensen inmiddels weer uit de vergetelheid zichtbaar geworden.
In 2010 geeft Günther Demnig ook de vermoorde Joodse inwoners van Holten hun naam en woonplek terug.
Leerlingen uit groep 8 van de Holtense basisscholen maken elk jaar rond 8 april (bevrijdingsdag van Holten) de Stolpersteine schoon. Daarbij wordt ook stil gestaan bij de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Vrijwilligers van de Oudheidkamer Hoolt’n hebben een folder gemaakt die aangeeft waar de Stolpersteine in Holten liggen. Ook staat in de folder meer informatie over de verdwenen bewoners die de huizen bewoond hebben.
Deze folder is te verkrijgen bij de Oudheidkamer Hoolt’n, bij het informatiepunt in het Kulturhus en bij het informatiepunt in het Natuurmuseum de Holterberg.
Kijk hieronder waar de Stolpersteine in Holten zijn gelegd.
