Historisch overzicht boerderijen

BOERDERIJBESCHRIJVING
In 1811 zijn alle woonhuizen en boerderijen in de gemeente Holten doorlopend genummerd. Hier bij valt het op dat ‘openbare gebouwen’ zoals de kerk en de school geen nummer zijn toebedacht.
De boerderijen hadden voordien geen ‘adres’ en werden aangeduid met een boerderijnaam. Veel van deze boerderijnamen zijn tot aan heden blijven bestaan en tevens zijn uit veel van deze boerderijnamen een familienaam ontstaan. Ook komt het voor dat een boerderij een naam krijgt die afgeleid is van een familienaam of van een andere boerderijnaam. Daarom is het ook zo interessant te proberen om de in 1811 ingevoerde adressering naar het “Holten van heden” te situeren en hieraan de in de 16e en 17e eeuw gebruikelijke boerderijnaam daaraan te verbinden.
Een grote handicap bij deze reconstructie is het feit dat op 16 juni 1829 het centrum van het toenmalige kerkdorp bijna geheel door brand is verwoest. De wederopbouw heeft natuurlijk met zich meegebracht dat veel bebouwingen niet op de zelfde plaats of misschien zelfs in zijn geheel niet weer herbouwd zijn. Dit brengt met zich mee dat uit de periode direkt na 1829 huizen totaal verplaatst of verdwenen zijn.
Nieuwbouw of verplaatste huizen hebben uiteraard geen nummering van 1811.

In de buitengebieden, de buurschappen, hebben we gelukkig niet met dit euvel te maken gehad. Hier doet zich een ander verschijnsel voor dat het onderzoek belemmerd. Op een bepaalde boerderij geboren zoon nam de boerderijnaam van geboorte mee en sticht elders een boerderij die dan de zelfde naam krijgt. Of wat ook voorkomt dat de “oude lui” een nieuwe nederzetting creëren die dan het voorvoegsel oud voor de boerderijnaam krijgt.

De doorlopende nummering van 1811 is als ‘adressering’ tot 1850 gehandhaafd. In 1850 is in Holten het Bevolkingsregister (afgekort B.R.) ingevoerd. Het Bevolkingsregister is een registratie van personen die in een bepaald pand wonen. Ook behoort hier de verhuizing naar een ander pand en het vertrek naar een andere gemeente in te worden opgetekend. Tevens wordt de geboortedatum, burgerlijke staat (gehuwd, ongehuwd of weduwenstaat), de kerkelijke gezindheid (godsdienst), het beroep of middel van bestaan in op getekend. Deze gegevens worden allemaal per ‘adres’ geregistreerd, de gehuwden nadien vervangen door een buur(t)schapsgewijze nummering. De adressering is van die datum af per buurschap. Soms wordt het wijk systeem ook gebruikt bij b.v. de adressering in overlijdensaktes, een andere keer wordt alleen de buur(t)schapsnaam genoemd. De coderingen van de wijken, na invoering van het Bevolkingsregister, zijn:

Wijk: 
 A = Dorp
 B = Neerdorp
 C = Dijkerhoek
 E = Espelo (en Helhuizen)
  = Beuseberg (en Langestraat en Achterhoek)
  F = Look
  G = Borkeld



Elke 10 jaar kwam er een nieuwe registratie in het Bevolkingsregister en veranderde dan ook de nummering, omdat deze aangepast werd aan de actuele situatie van dat moment. Een vervelende situatie hierbij is, dat niet steeds bij het dezelfde pand met de nummering is begonnen. Hierdoor is het moeilijk om het zelfde pand of huisplaats van een steeds wisselende adressering te voorzien.
Van een enig systeem is geen sprake.

De Werkgroep genealogie heeft haar genealogisch onderzoek ten behoeve van het beschrijven de geschiedenis van boerderijen en families niet alleen bronnen als DTB-registers, Burgerlijke Stand en Bevolkingsregisters geraadpleegd.
Ook werd in vele registers, zoals belastingregisters, volkstellingen, veetellingen en dergelijke gezocht.

Om uit te zoeken welke familie op welk pand of huisnummer tussen de periode 1811 en 1850 gewoond heeft, zijn in hoofdzaak 2 informatie bronnen gebruikt. Dat zijn de doopboeken van de Nederduits Gereformeerde Kerk en de overlijdensaktes van de Burgerlijke Stand.
In de doopboeken van voor 1811 staat over het algemeen vermeld, op welke boerderij de ouders wonen. Dit alles vanaf 1706 tot 1791 niet gesplitst per buurschap. Na 1791 zijn de doopregistraties per buurschap gerangschikt. Na 1811 wordt het huis of de naam van de boerderij niet meer vermeld, behalve een korte periode van 1817 tot 1825. Deze vermelding geeft enig houvast.
Verder zijn in de periode 1811 tot september 1850 over het algemeen de huisnummering van 1811 vermeld voor het overlijdensadres.